Een ongeluk bij een geluk

 

“Zou je met de filosofieles misschien aan kunnen sluiten bij het IPC-thema?”, was de vraag van de school. En ze vertelde enthousiast over het vakoverstijgende thema “Wat als het jou overkomt?”. De klas was al naar het Anne Frankhuis geweest, ze hadden het gehad over oorlogen, overstromingen en in het atelier hadden ze prachtige gedenkstenen gemaakt. Het “iets overkomen” zonder dat je er zelf eigenlijk iets aan kan doen, was al van alle kanten belicht. Of toch niet?

Er kan je toch ook iets leuks overkomen?

Aan de telefoon had ik collega Max. Hij zou deze dag de lessen verzorgen en had een strak lesplan gemaakt, dat we nog even gingen voor bespreken. Halverwege kreeg ik een ingeving… “Er kan je toch ook iets leuks overkomen? Een bijzondere ontmoeting, een klein wonder, de loterij winnen.” Aan de andere kant van de lijn bleef het stil. “Nou”, zei Max, “Dan heb ik in ieder geval een anekdote om de les mee te beginnen…”

Een ongeluk bij geluk

En hij vertelde dat hij jaren geleden werd gebeld, vanuit het niets. Het overkwam hem. Al jaren kocht hij met een aantal collega’s een staatslot. En dit keer was de jackpot op hun lot gevallen. Ze konden hun geluk niet op. Kwamen in de krant, op de televisie. Iedereen had het er over. Maar voor een aantal collega’s sloeg het geluk om naar ongeluk. De een had een huis gekocht in Spanje, dat na een paar maanden niets meer waard was omdat er een hotel voor werd gebouwd en het uitzicht op zee verdween. De ander kreeg ruzie in de familie, die vond dat het geld best wat eerlijker verdeeld kon worden. Een ongeluk bij een geluk.

We waren er helemaal klaar voor

We hadden genoeg materiaal om een lesdag te vullen. Met de filosoof Aristoteles aan onze zijde, die zich duizenden jaren geleden al had bezig gehouden met “geluk”, “het goede leven” en hoe je het geluk zelf door deugden te ontwikkelen misschien wat meer in de hand zou kunnen hebben. Het lesplan werd herschreven, de werkvormen aangepast en Max verzamelde in een mapje alle krantenknipsels en zelfs een kopie van het betreffende staatslot. Op zolder vond ik nog wat gelukspoppetjes. Die konden we misschien uitdelen na de les? We waren er helemaal klaar voor.

Geld maakt niet gelukkig?

“Wat betekent geluk voor jou?” was de startvraag. De kinderen mochten eerst eens voor zichzelf nagaan wat geluk is. Er werd volop geschreven: familie, vrienden, samen zijn, gezondheid. Ja, en geld werd ook genoemd. “Geld maakt niet gelukkig, maar wel als je het niet hebt”, wist iemand te vertellen. “Nou, ik kan wel gelukkig zijn, als ik de loterij zou winnen…”, vulde iemand aan. Mijn mond viel open. Max gaf zijn geheim echter nog niet prijs: “Oja, daar wil ik straks nog wel iets over zeggen. Als ik de deur uitloop en ik ben het vergeten, dan mogen jullie me allemaal terugroepen.”

De deugdenleer van Aristoteles

“Wat kun je zelf doen aan geluk?”, was de volgende vraag van Max. “Het delen met een ander, daar word je zelf ook weer gelukkig van…”, wist een meisje met zachte stem te vertellen. En zo kwamen we langzaam richting de deugdenleer van Aristoteles. Welke deugden kun je ontwikkelen om het geluk iets meer in eigen hand te hebben? Het ging over behulpzaamheid, er voor een ander zijn, blij zijn, tevreden zijn met wat er is. Vele deugden kwamen aan bod, maar 10 minuten later waren een aantal kinderen die al lang weer vergeten.

Hij nam het geluk in eigen hand

Max haalde namelijk zijn mapje tevoorschijn. En hij vertelde over de loterij die hij had gewonnen. “Hoeveel dan?” “En wat heb je er mee gedaan?” Nu had hij de aandacht van echt alle kinderen. Sterker nog… ze sprongen op en renden naar voren. Om de foto’s van dichtbij te kunnen bekijken. Waarbij één jongen werd weggeduwd door een veel groter meisje. Hij viel en moest huilen van de schrik. Ze waren voor even de deugden van Aristoteles vergeten. Maar de betreffende jongen niet. Terwijl iedereen na de les ging buiten spelen, besloot hij achter te blijven in de klas. En meester Max te vragen of hij nog even de foto’s mocht bekijken. Hij nam het geluk in zijn eigen hand.

 

Met dank aan:

De kinderen van groep 6/7 a en b van IKC Overhoeks, Amsterdam

Meester Max

Meester Jeroen, meester Mick

 

Meer weten over Aristoteles:

https://youtu.be/nxQmZeJgsD0?si=mUg_HYaqZYkPv1LD