Wees dankbaar, ook voor een lelijk cadeau

 

“Kijk, ik heb een nieuwe fiets gekregen.” Vol trots liet hij ons zijn brandweer rode racefiets zien. De anderen keken vol bewondering toe. “Ja kijk, het is voor mijn verjaardag en Sinterklaas hoor, en nu mag ik ook minder vaak mijn schoen zetten, want dan word ik verwend”, voegde hij er voorzichtig aan toe. “Wat een toeval, precies waar we vanavond over gaan filosoferen: cadeaus. Het is immers bijna pakjesavond.” vertelde ik. En tot hun blijdschap zagen ze allemaal ingepakte cadeautjes op tafel liggen.

Wat zit er volgens jou in?

De les kon beginnen. Welk cadeau is volgens jou het grootste? En de cadeaus werden keurig in volgorde van groot naar klein neergelegd. En welke cadeaus zijn het zwaarst? De cadeaus werden opgetild en wederom op volgorde gelegd. Toen kwam de vraag: welk cadeau is volgens jou het allermooiste? “Ja, hoe kan je dat zien aan de verpakking?”, opperde iemand. Maar een ander wist te vertellen dat als het mooi was ingepakt er ook wel een mooi cadeau in moest zitten. Tot slot werden ze uitgenodigd om hun rontgen-ogen te gebruiken: wat zit er volgens jou in?

Waar vind je niets in een wereld vol iets?

We lieten de cadeaus even rusten en ik vertelde een verhaal over een poesje die dolgraag een cadeau wilde kopen voor haar buurjongen de hond. Maar hij had alles al. Wat geef je aan iemand die alles al heeft? Na lang nadenken wist ze het: niets! Maar waar vind je “niets” in een wereld vol “iets”. Het werd een zoektocht, maar uiteindelijk ontdekte ze dat als je je ogen sluit er even helemaal niets is. Ze pakte een doos, stopte er niets in en bracht het naar haar buurjongen, de hond. Die verbaasd reageerde: ‘Er zit niets in.”  “Dat klopt”, antwoordde het katje “het mooiste cadeau is onze vriendschap”. En samen genoten ze van niets en tegelijkertijd alles.

Close reading, met een vinger onder de regel

Het werd tijd voor de kinderen om zelf te lezen. Close reading, met een vinger onder de regel. Zo was er een artikel van de Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chui Han (1959-) die betoogde dat een cadeau pas echt een cadeau is wanneer het mooi is ingepakt. De filosoof Luce Irigaray (1930) vond dat niet elk cadeau iets hoeft te kosten. Dan was er de Duitse socioloog en filosoof Georg Simmel (1858-1918) die van mening was dat je niet een cadeau moet geven om er zelf beter van te worden. En tot slot was daar de Romeinse filosoof Seneca (4 v Chr.-65) die vond dat je ook dankbaar kunt zijn voor een lelijk cadeau. Genoeg om over na te denken dus. En dat deden ze. Belangrijke zinnen werden onderstreept en vervolgens mochten ze in eigen woorden vertellen waar deze tekst (afkomstig uit Filosofie Magazine!) over ging.

De filosoof had gelijk

De cadeautjes lagen nog steeds op tafel en iedereen mocht er eentje uitpakken. Maar niet alle cadeaus vielen in de smaak. Zo kreeg er iemand een kei: “Ja, volgens Seneca kan ik er nu toch voor kiezen om dankbaar te zijn, toch?”.  Er kreeg iemand een flesje met daarin een schatkaart, verpakt in een mooi doosje. “Mmm, de verpakking is eigenlijk mooier dan wat er in zit.” En dan waren er nog de bloemzaadjes, waar de ontvanger echt blij mee was: “Ja, een cadeau hoeft niet veel te kosten, die filosoof had gelijk!”

Met dank aan:

De kinderen van Filosofieclub Waterland

Meer informatie:

Vier tips over het geven en ontvangen van cadeaus: Spoedcursus: vier tips voor het geven en ontvangen van cadeaus - Filosofie Magazine