Muziek is geen kunst

 

“Nou, eigenlijk heel simpel… kunst hangt in een museum. En er komt geen muziek uit de schilderijen, dus muziek is geen kunst.” Triomfantelijk keek hij om zich heen. Een drogredenering, dacht ik, en echt een hele mooie. Maar zijn argument werd snel onder uitgehaald door een klasgenoot: “Kunst hangt echt niet alleen in een museum he, op straat is er ook kunst, een beeld of zo. En eigenlijk is een foto van een mooie bloem ook kunst, toch?” Het gesprek kwam lekker op gang, maar was 10 minuten daarvoor in stilte begonnen.

De lentewals van Chopin

Luid pratend waren ze het lokaal van de flex-klas binnengekomen. De leerkracht vertelde dat er een invaller voor de groep stond en dat betekent meestal dat het wat onrustiger is. Dat konden de kinderen wel beamen. Ik besloot mijn lesprogramma om te gooien en eerst maar eens rustig te gaan luisteren naar klassieke muziek, de lente wals van Chopin. Op het digiboard werd de muziek gestart, op de achtergrond zagen ze een afbeelding van een bloem. Eerst werden er nog gekke gezichten getrokken naar elkaar, maar uiteindelijk viel de rust als een zachte deken over dit groepje kinderen heen.

Eens of oneens?

“Is muziek eigenlijk kunst?”, was de centrale vraag vandaag. De kinderen kregen gekleurde kaartjes (blauw, geel en rood) en bedachten zelf dat het een stoplicht kon zijn. Ik vertelde dat het blauwe kaartje betekent dat je het er mee eens bent, bij het rode kaartje ben je het er niet mee eens. En bij het gele kaartje ben je het er zowel mee eens als niet mee eens. En voegde er aan toe, dat het niet zozeer gaat om de keuze van het kaartje, maar om het argument dat je ervoor hebt. En je kunt altijd tussentijds van inzicht veranderen en een ander kaartje in de lucht houden. We konden beginnen.

“Al die liedjes, bah”

“Muziek is geen kunst, want als het hard is, doet het pijn aan mijn oren”, bracht de jongen in die als een van de weinigen het rode kaartje had getrokken. “En trouwens, ik hou ook niet van muziek. Al die liedjes, bah.” “Ik hoor hier twee argumenten: als muziek te hard is, is het lelijk. En van muziek kun je ook gewoon niet houden. Maar geldt dat dan voor alle muziek? Of alleen voor liedjes?”, reageerde ik. “Wie is het met dit laatste niet eens?” Er gingen heel wat vingers in de lucht: “Ik vind pianomuziek heel mooi, daar word ik rustig van. En zo’n pianist moet er heel lang voor oefenen voordat hij zo goed is he.” “Ah, er is dus nog iets anders: de muziek van een pianist die heel goed is of van je kleine broertje die zit te klepperen met een pannendeksel. Hoe zit dat?” En het gesprek vervolgde.

Ieder kind is een kunstenaar

“Wat is kunst, eigenlijk?” We maakten er een creatieve opdracht van. Ieder kind maakte twee tekeningen, waarvan de één kunst was, en de ander niet. We wezen een kunstkenner aan die na afloop dan zou gaan kijken wat volgens hem de kunsttekening was. Enthousiast gingen ze aan de slag. En ondertussen werd er flink door gefilosofeerd. Waar herken je kunst aan? En hoe zie je dat terug in de tekening. De kinderen waren nog lang niet klaar, maar de les wel bijna afgelopen. Het woord was aan de kunstkenner. En zijn taak bleek lastiger te zijn, dan hij eerst had gedacht. Want ja… een krastekening kan dus ook gewoon kunst zijn. “Kijk eens juf”, en er werd gewezen op een poster die aan de muur hing. Met afbeeldingen van allerlei kindertekeningen. Er stond op: “Ieder kind is een kunstenaar.” “Zie je wel!”.

 

Met dank aan:

De kinderen van de flex-klas (groep 2,3,4) van basisschool ’t Koggeschip te Amsterdam

 

Meer weten:

Wat is kunst? (aflevering van het Klokhuis)