Mag je een ander pijn doen?

Of 

 

“Ja, sorry, ik ben vandaag wat later. Moet eerst nog naar de tandarts…” Toen ik binnen kwam zaten de kleuters gezellig aan de ronde tafel rijstwafels te eten. Met jam, pindakaas of vegetarische worst. Ik werd enthousiast begroet: “Jij bent toch de tovenaar?”, hoorde ik iemand zeggen, terwijl een ander aan mijn benen hing. Inderdaad, maanden geleden was ik hier ook geweest. Om een voorstelling te geven, waarin ik de tovenaar speelde. Ze wisten nog precies waar het verhaal over ging. Maar vandaag kwam ik op deze bso om te filosoferen. Filosoferen met kleuters? Ja!

Niet het moment om te filosoferen

Sommige kleuters vonden dat ze lang genoeg aan tafel hadden gezeten. Ze sprongen op. Om een puzzel te gaan doen, met de lego te spelen of te gaan bouwen in de bouwhoek. Anderen hadden zoveel energie dat er gerend moest worden. Dit was niet het moment om te gaan filosoferen, besefte ik. En ik nodigde wat kinderen uit om mee te gaan naar de speelzaal. Daar konden ze zich lekker uitleven met de ballen. Er werden hutten gebouwd en geklommen in het klimrek. Nog steeds niet het moment om te filosoferen en ik besloot eerst maar eens te gaan observeren.

Een welles-nietes verhaal

“Hij heeft me pijn gedaan….” Een meisje in een dino-pak kwam huilend op me afgerend. Ze was ontroostbaar.  Ik zag aan de andere kant van de speelzaal een jongen al wegduiken. De andere kinderen hadden inmiddels al lang verteld dat hij “de schuldige” was. Hij had in zijn hand een plastic buis, die hij als zwaard had gebruikt. Om op het hoofd van het meisje in het dino-pak te slaan. “Maar zij is een dino, zij moet gepakt worden..”, bracht hij in. Het werd een wellens-nietes verhaal en ik besefte dat als de tranen waren opgedroogd, het nu toch echt tijd kon worden om te filosoferen.

Maar waarom dan niet?

“Mag je eigenlijk een ander pijn doen?”, vroeg ik. “Nee, natuurlijk niet.”, ze waren het dit keer allemaal met elkaar eens. “Maar waarom dan niet?” “Dat is niet aardig.” “Nee, en dan doet hij jou ook pijn.” “Dat is echt niet leuk he…” “Zou er een situatie zijn, waarin je wel een ander pijn mag doen?” Er werd diep nagedacht, en ik besloot ze een beetje te helpen. “Vanmiddag was ik bij de tandarts en die deed me ook een beetje pijn…” Ik zag verbaasde gezichten. “Oja, maar dan moet het”, zegt het meisje in het dinopak. “Ja… en hij doet het dan niet express.” “Mmmm… doet express pijn doen meer pijn dan per ongeluk?” “En wordt de pijn eigenlijk minder als je daarna ‘sorry’ zegt?” Er werd druk geluisterd en gepraat. Ook de jongen met de plastic buis deed enthousiast mee.

De knijper wilde niet meewerken

“Wanneer weet je eigenlijk dat je iemand echt pijn doet?” Ik besloot een experiment te doen. Eén van de kleuters mocht mij knijpen, in mijn arm. Zo hard mogelijk. De andere kinderen mochten kijken of het mij pijn deed. Als ze aan mijn gezicht zagen dat de pijn heel erg was, mochten ze hun hand opsteken. Pas bij alle handen in de lucht, zou de “knijper” stoppen. Maar de “knijper” wilde niet meewerken. En de andere kleuters ook niet. “Ik ga jou toch niet zomaar pijn doen.”

Met dank aan:

De kinderen van creatieve kinderopvang Kleinlab te Amsterdam